Alle kennis die we opdoen, delen we graag met anderen. Wij dragen onze passie voor cultuurhistorie, onze projecten en onderzoeksterreinen uit naar de meest uiteenlopende gezelschappen; van professionals tot historische verenigingen en bewonersgroepen. Wij verzorgen presentaties en lezingen, schrijven artikelen, nemen deel aan inspiratie-events, symposia en filmproducties en laten van ons horen via interviews en social media. Regelmatig verschijnen boeken van onze hand, meestal in samenwerking met nai010 uitgevers. Onderzoeken waarover we publiceren, verrichten we in opdracht of initiëren we zelf.
Alle kennis die we opdoen, delen we graag met anderen. Wij dragen onze passie voor cultuurhistorie, onze projecten en onderzoeksterreinen uit naar de meest uiteenlopende gezelschappen; van professionals tot historische verenigingen en bewonersgroepen. Wij verzorgen presentaties en lezingen, schrijven artikelen, nemen deel aan inspiratie-events, symposia en filmproducties en laten van ons horen via interviews en social media. Regelmatig verschijnen boeken van onze hand, meestal in samenwerking met nai010 uitgevers. Onderzoeken waarover we publiceren, verrichten we in opdracht of initiëren we zelf.
Van Maartensdijk tot Meerkerk en van Abcoude tot Zoeterwoude: het Groene Hart is een uitgestrekt landelijk gebied omringd door de grote Nederlandse steden. In het Groene Hart wonen 700.000 mensen, eromheen wonen er zeven miljoen. Het contrast in de manier van leven is soms groot – stad en platteland overlappen elkaar, en precies die overlapping brengt al vier eeuwen welvaart in de Nederlandse delta. Voor de stedeling is het landschap van het Groene Hart een weekendbestemming, voor de inwoner is het onderdeel van zijn identiteit. Duizend jaar geleden was het Groene Hart een veenwildernis. Stap voor stap ontgonnen pioniers de moerassen en werd het gebied in cultuur gebracht. In het boek wordt het verhaal van het Groene Hart verteld en krijgen de mensen die het landschap vorm en kleur gaven een gezicht. Het boek geeft ook duiding en richting aan de urgente opgaven van nu: bodemdaling, verzilting, aan- en afvoer van water, droogteproblematiek, wonen, natuur en het versterken van een gezond en aantrekkelijk vestigingsklimaat. De vraag is niet óf het landschap van het Groene Hart gaat veranderen, maar hóe. Dit boek vertelt het verhaal van tien eeuwen transformatie. Bestel het boek hier: hetgroenehartboek.nl
In de prachtige Gravenzaal in het Stadhuis van Haarlem werd het co-creatieproject voor de herinrichting van de Nieuwe Groenmarkt en Krocht afgetrapt met een lezing van Vita over de geschiedenis van dit stukje binnenstad. Al acht eeuwen is hier een grote dichtheid van liefdadigheidsinstellingen te vinden en zijn mededogen, inclusie en zorg belangrijke thema’s. In de negentiende eeuw werd het marktplein een straat met een rijbaan, trottoirs en straatbomen, maar het is nog altijd een van de grootste open ruimtes in de dichtbebouwde binnenstad.
Marinke presenteerde het onderzoek ‘De generaties van GEUS. Een bodem met waarde’ in het Kulturhus Elspeet. Over de cultuurhistorische en agrarische ontwikkeling en de lessen daaruit voor het gebied Garderen-Elspeet-Uddel-Speuld. In opdracht van de Gebiedsaanpak GEUS. Kijk naar de filmregistratie van dit verhaal: gebiedsaanpakgeus.nl
Op de participatiedag van de gebiedsontwikkeling Kranenburg-Noord presenteerde Vita aan omwonenden en andere geïnteresseerden inspirerende aanknopingspunten voor de herontwikkeling van het voormalige defensieterrein in Harderwijk tot stadswijk.
Het Architectuurcentrum Nijmegen organiseerde een avond ‘Lucht voor de stadssingel’, over de enorme verkeersdruk op de allermooiste plekken van de stad. Paul lichtte hier ons onderzoek over de negentiende-eeuwse stadsuitleg en het Keizer Karelplein toe. Voorbeelden uit andere steden lieten zien, hoe het mogelijk is om het verkeer af te schalen en in binnensteden de verblijfskwaliteit van de buitenruimte voorop te stellen.
Marinke sprak op het afscheid van Michiel Firet van Staatsbosbeheer, over het belang van gebiedseigen processen in het landelijk gebied. Dat vergt een diepe analyse van cultuurhistorie, mentaliteit en de verhouding overheid-burger door de eeuwen heen. In opdracht van Staatsbosbeheer.Bron afbeelding: NT Gent, Antigone in de Amazone, foto: Armin Smailovic.
Het 110-jarig bestaan van stichting Oud-Deventer was de aanleiding om een symposium over jong erfgoed te organiseren, de flatwijken uit de jaren zestig en zeventig. Opvallend is dat de monumentenstad Deventer een voorbeeld is voor het behoud en beheer van haar geweldige binnenstad, maar dat naoorlogs erfgoed er eigenlijk nog een blinde vlek is.
Marinke gaf op het Vreewijk Verbeterprogramma partnerfeest een terugblik op de adviezen die SteenhuisMeurs en Lenka Hora Adema gaven aan de huurdersvereniging, woningcorporatie Havensteder en de gemeente Rotterdam – één van de adviezen was om je successen te vieren.
Marinke presenteerde, in mei in Vasse en in juli in de Statenzaal van Overijssel, het onderzoek ‘De cultuurhistorie van Hezingen, Mander, Manderveen. Bodem – mensen - landschap door de eeuwen heen.’ Over de cultuurhistorische en agrarische ontwikkeling en de lessen daaruit. In opdracht van de provincie Overijssel. Bekijk de filmregistratie van dit verhaal: youtube.com.
Het Institute of Housing Studies in Rotterdam organiseert al jaren een cursus over Urban Heritage Strategies course, waarbij veel professionals meedoen uit verre landen, die een historische link met Nederland hebben, in de vorm van ‘mutual heritage’. Voor deze cursus gaf Paul de inleidende keynote lezing ‘how the Dutch deal with their historic (urban) landscapes’.
In het Stadhuis van Alkmaar presenteerde Vita de gebiedsbiografie over het Alkmaarse deel van het Noordhollands Kanaal. De gebiedsbiografie is hier te vinden: alkmaar.nl/alkmaarskanaal
Voor de cursisten van de opleiding Renovatie en Transformatie van het Nationaal Renovatie Platform (NRP) hield Vita een lezing over verschillende projecten van SteenhuisMeurs, en de producten die het bureau de afgelopen twintig jaar heeft ontwikkeld om vanuit cultuurhistorie mee te werken aan ruimtelijke kwaliteit.
Het Central Innovation District in Den Haag werd door Paul toegelicht tijdens de ‘kennisindoor’ van het Rijksvastgoedbedrijf over het thema ‘Alles van waarde is weerloos’. De sessie richtte zich ook op de toepasbaarheid van Transformatiekaders, waar door SteenhuisMeurs en de RCE een handreiking is opgesteld.
Vita presenteerde de ontwikkelingsgeschiedenis van de Parkhaven, een kadestrook dat ruimtelijk bij vier rijksmonumenten hoort: het Park van Rotterdam, het Maastunneltracé, de Parksluizen én de Euromast. Aan studenten van de Academie van Rotterdam presenteerde ze de ruimtelijke uitgangspunten voor ontwikkeling, voortkomend uit deze monumentale status.
Workshop transformatiekaders bij de gemeente Haarlem. Paul werd gevraagd om onze ervaringen met transformatiekaders te delen en aan de hand van een concrete casus bogen de professionals van de gemeente zich over de vraag hoe je in de praktijk ‘erfgoed’ een plek kunt geven in ‘ruimtelijk beleid’.
Paul verzorgde online een ‘College Tour’ voor de KNOB over het gebouw van de Tweede Kamer in Den Haag. Toehoorders konden vragen stellen over het onderzoek dat we deden naar dit gebouw en de manier waarop dit jonge erfgoed in de transformatie van het Binnenhofcomplex kan worden meegenomen.
Op 10 mei 2022 zond de NPO de documentaire ‘Onze eeuwige strijd tegen het water’ uit. Marinke wandelt hierin met interviewer Pieter-Jan Haegens over het Vuurtorenpad in de duinen van Schouwen, terwijl ze vertelt over de werkcultuur van de Deltadienst, de Deltawerken en de opgaven van vandaag en morgen.
Het landelijk gebied staat voor grote uitdagingen. Cultuurhistorie kan daarbij een inzichtgevende en verzoenende rol spelen. In juni 2022 presenteerde Marinke in Noordeloos ons onderzoek naar de geschiedenis van de ruilverkaveling in de Alblasserwaard, indertijd in de jaren zestig de grootste van Europa. Bij de ruilverkaveling verdwenen vele hectare blauwgraslanden verdwenen voor de aanleg van een nieuw boerderijenlint. Zowel de nieuwe verkaveling als de wijze waarop (verplicht) werd ingestemd door de boeren van toen, gaven het gezelschap van agrariërs, (provinciaal) adviseurs en bestuurders inzicht in de ingrijpende veranderingen van hun landschap en bodemgebruik van slechts twee generaties geleden. Ook in die tijd waren er protesterende boeren op trekkers – maar toen tegen de schaalvergroting. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van landschapsarchitect Peter de Ruijter en de Gemeente Molenlanden.
Tien boeken, tien decennia landschapsarchitectuur. Op vrijdag 18 november 2022 gaf Marinke in haar lezing ‘Landschap in Letters’ een ongewone doorkijk op 100 jaar landschapsarchitectuur, aan de hand van tien boeken die bepalend zijn geweest voor het vakgebied. Dat gebeurde op het bureau van Feddes/Olthof Landschapsarchitecten in Utrecht. De lezing van Marinke Steenhuis is het startpunt van een nieuwe publicatie over de betekenisvolle (internationale) boeken en traktaten voor de landschapsarchitect. Marinke nodigt de NVTL-leden en alle vakbeoefenaars uit hun eigen lijst samen te stellen en die met haar te delen – zodat de verwondering van een eeuw lezen voor iedereen beschikbaar komt. Die lijst kan men sturen naar info@nvtl.nl. (foto Harma Horlings)
In november 2022 opende ambassadeur André Driessen de tentoonstelling over The Dutch Brasílias in de Nationale Universiteit van Brasília (UNB), gewijd aan de Zuiderzeepolders. Ruim 60 jaar geleden werd de Brasilia in gebruik genomen als hoofdstad van Brazilië. Brasilia is een stad als geen ander in de wereld, vanwege de monumentale moderne architectuur, de stedenbouwkundige opzet, het landschap en de betekenis als nationale hoofdstad van Brazilië. De ideeën aan die aan de stedenbouw en architectuur van Brasilia ten grondslag lagen, hebben evenwel een universele dimensie. Ze vormden de basis voor de bouw van New Towns en steden verspreid over de hele wereld.
In de Zuiderzeepolders kon, net als in Brasilia, een Nieuwe Wereld ontstaan. Zowel de fysieke leefomgeving als de sociale structuur in de polders werd tot in detail ontworpen. Het immense cultuurlandschap dat op de bodem van de drooggemalen Zuiderzee ontstond heeft verrassende overeenkomsten en verschillen met het Plano Piloto en de satellietsteden van Brasília. Waar Brasília in vier jaar tijd werd bedacht, ontstonden de Zuiderzeepolders over een lange periode, waardoor de ideeën over de ideale samenleving vanaf de jaren dertig tot nu toe gevolgd kunnen worden. Lelystad ontstond ongeveer gelijk met Brasilia, de stedenbouwkundige Van Eesteren ging er zelfs kijken voor inspiratie. Almere, met de groenstructuur en de grotere flexibiliteit en fasering in de planning, kan worden opgevat als een verbeterd Brasília. En Almere Oosterwold, waarin bewoners zelf de regie in handen krijgen als ultieme uiting van vrijheid, zal Brazilianen doen denken aan de favelas - waar de overheid immers ook volledig afwezig is in de planning. Bij de opening van de tentoonstelling organiseerde de UNB een colloquium, waarin vooral de vraag stond hoe om te gaan met de erfenis en het erfgoed van de pioniers in Nederland en Brazilië.
In deze podcast-aflevering van de serie ‘(Ge)bouwen met geschiedenis’ spreekt Vita Teunissen met Merel Pit en Tracy Metz. Hoe bouw je voort op wat er is? De cultuurhistorische waarden van de bestaande stad en gebouwen hoeven een ontwikkeling niet in de weg te staan. Ze kunnen juist helpen om tot een betekenisvolle doorontwikkeling te komen. Het gesprek gaat over Post65-erfgoed, over het in beeld brengen van de oorspronkelijke ontwerpgedachte en over de relatie tussen erfgoed en mensen. Ook architect Herman Hertzberger is onderdeel van de podcast. Samen spraken ze over collectiviteit en herbergzaamheid in gebouwen.
In 2022 was Vita Teunissen een van de drie genomineerden voor de Monumententalentprijs. De prijs is ingesteld door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ‘om verjonging en vernieuwing in de erfgoedsector te stimuleren’. In deze video stelt Vita zichzelf voor als een van de finalisten: ‘Vanuit de ideeën achter een ontwerp bouwen we het verhaal van de plek op. Dat delen we vervolgens met bewoners, gebruikers, maar ook ontwerpers. Je ziet vaak dat het trots en bewondering oproept bij mensen. Ik denk dat het belangrijk is om die verhalen blijven vertellen.